دکتر طاهر حبیب زاده
عضو هیات علمی دانشکده حقوق، دانشگاه امام صادق علیه السلام
آی.دی تلگرام و اینستاگرام: @drtaherhabibzadeh
تجربه نشان می دهد که افراد به ویژه آنهایی که در حین تحصیل هستند و برای آینده برنامه ریزی می کنند یا دوره های تحصیلی رسمی را گذرانده اند و شروع جدی به تخصص گرایی در یک حوزه یا دو حوزه علمی دارند (البته اگر تصمیم به چنین شروعی کنند) با چالش هایی مواجه می شوند. یکی از آنها مدیریت ذهن و زمان است. چگونه بتوانیم ذهنی آرام داشته و به همه کارها با کیفیت خوب برسیم؟
برای مدرسان دانشگاه، جنس کارها، از یک طرف اشتغالات آموزشی در قالب تدریس که خود مطالعه و آمادگی و به روز رسانی لازم را می طلبد، از طرف دیگر اشتغالات پژوهشی که ممکن است در چند حوزه در چند قالب مانند تالیف و ترجمه کتاب و مقاله و پروژه های تحقیقاتی باشد و از طرف دیگر تعامل با مراجعه کنندگان در مقام مشاوره است. برنامه زندگی شخصی را نیز باید به این مجموعه افزود. اگر پای فعالیت های اجرایی نیز در میان باشد که پیچیدگی امور سه چندان می شود.
در این میان مدیریت بهینه زمان و مهم تر از آن مدیریت ذهن موضوع بسیار مهمی است. گاهی انبوهی از کارهای انجام نشده یا باید انجام شود، در لیست فعالیت های ما قرار دارد. به تجربه نگارنده دو کار را باید انجام داد:
اول، تفکر در عدم – این عبارت بیش از اینکه ابداع ما باشد، در برخی از نوشته های اخلاقی و عرفانی و سیر و سلوکی مطرح شده است، آنجا که شاگرد از استاد می خواهد راه های دفع خطورات را بیان کند، یک نسخه کارساز تفکر در عدم است، یعنی شما به هیچ چیز فکر نکنید. مثلا اگر خیالات شیطانی سراغ شما می آید، اساسا فکر نکنید تا به تبعات منفی آن که استمرار خیال منفی است و اثر روانی بدی در شما می گذارد، مبتلا نشوید. این روش بسیار کمک کننده است. شاید ابتدا قدری سخت باشد اما در مدت بسیار کوتاهی انسان می تواند هر وقت اراده کرد، فکر نکند، یعنی ذهن اش سفید باشد. در این روش ذهن استراحت می کند و آرامش می یابد و بار فشارهای روانی بسیار کم می شود. وقتی شما به چیزی فکر نکنید طبیعتا به آثار آن هم فکر نمی کنید. مثلا وقتی فکر نمی کنید که باید برای یک امتحان بزرگ آماده شوید طبیعتا به استرس های مرتبط با آن هم فکر نخواهید کرد و نتیجتا بسیار آرام خواهید شد. بنده این روش را در مواقع لازم به کار برده و می برد و الا با حجم وسیعی از فعالیت ها و مشغله ها نمی توان به آرامی طی طریق کرد. آزموده را آزمودن خطاست.
دوم، تمرکز بر فعالیت واحد – در این روش ابتدا یکی از فعالیت ها را به اولویت انتخاب می کنیید و وقتی انتخاب کردید دیگر به هیچ کار دیگری فکر نمی کنید. بنده که الان در حال نوشتن این متن هستم تمام فکر و حواسم متوجه همین متن است، و دیگر به جلسه ای که قرار است بعد اتمام این متن بروم و کلاسی که بعد جلسه دارم و پایان نامه ای که بعد آن باید داوری کنم و مشاوره ای که بعد از همه اینکه باید انجام دهم و برآورد مایحتاج خانواده که آخر همه اینها باید قبل رسیدن به منزل انجام دهم را دور از ذهن نگه داشته ام. اساسا به آنها فکر نمی کنم. در این صورت فکر آزاد می شود و همه کارها را با تمرکز کافی و در نتیجه با کیفیت بالا انجام می گیرد، نه اینکه فقط انجام گیرد و فکر کنید لیست فعالیت هایتان کم شده است! دقت کنیم که آوردن همه مشغله ها در ذهن در زمان انجام یکی از آنها نه تنها مفید فایده نیست بلکه مخلل کاری است که در حال انجام است و عملا اتفاق مثبتی نمی افتد، و از لیست کارهایتان چیزی حذف نمی شود.
همیشه موفق باشید.
