دکتر طاهر حبیب زاده
- دکتری حقوق فناوری اطلاعات انگلستان
- عضو هیات علمی دانشکده حقوق دانشگاه امام صادق (ع)
- آی. دی. تلگرام و اینستاگرام: @drtaherhabibzadeh
نوروز قبل از اسلام در ایران مرسوم بوده است. لذا نگاه اسلام نمی تواند به این موضوع تاسیسی باشد. اما آیا اسلام نوروز را امضا کرده است؟ در بهترین حالت، بررسی یک سری از روایاتی که در استناد به آنها نگاه مثبت به کلیت نوروز دیده می شود، این را می رساند که اسلام نفس نوروز را تایید نکرده است بلکه افعالی که ایرانیان در نوروز انجام می دهند مانند صله رحم و هدیه دادن و رفع کدورت ها و ایجاد صلح و دوستی، مورد تایید اسلام است؛ به تعبیر دیگر، آن روزی که چنین اعمالی در آن رخ می دهد مورد تایید است خواه ۱ فروردین باشد یا روز دگر. اصل نوروز در بستر یک قرارومدار نانوشته اجتماعی ایرانی قابل تحلیل است که تا به امروز به حیات خود ادامه می دهد. قدرتی مانند عرف عام دارد لکن از ضمانت اجرا بی بهره است به همین دلیل عبارت «قرار و مدار اجتماعی» به جای «قرارداد» مناسب است. حاصل، نوروز یک مناسبت دینی نیست بلکه یک مناسبت ملی ایرانی است که به برخی از ملل نیز رسوخ کرده. می توان با نوروز همراه نشد؛ اما می توان از فرصت نوروز برای برخی اعمال مورد تایید دین و مذهب استفاده کرد. همانگونه که در ایران مرسوم است مقامات و در راس آنها رهبری معظم از فرصت نوروز بهره می برند و به ویژه در چند سال گذشته، جهت کلی حرکت کشور را با نامگذاری سال مشخص می کنند که ذیل اصل صد و ده قانون اساسی (بند سیاست های کلی نظام) نیز قابل تحلیل است.
اما در مورد مخالفان نوروز، باید دید با چه چیز مخالف اند؟ اگر می گویند نوروز، عید اسلامی نیست، حرف کاملا درستی است؛ اگر می گویند نوروز مورد تایید اسلام نیست، باید دید منظورشان از نوروز چیست؟ اگر منظور صرفا اول فروردین هر سال است، به نظر ما حرف درستی است اما اگر منظورشان اعمالی است که در نوروز انجام می شود مانند صله رحم و هدیه دادن و صلح و آشتی، حرف مردودی است. اسلام این اعمال را برای همیشه و هر زمان توصیه می فرمایند خواه یک فرودین باشد یا سایر ایام سال.
پی نوشت ۱: برای شخص نگارنده نفس نوروز هیچ اهمیتی ندارد، روزی است از روزهای خدای متعال. خود را ملزم به این قرار و مدار سنتی ایرانی نمی دانم. در روز یکم فروردین برنامه شخصی خود را به مانند سایر روزها انجام می دهم. همیشه باید صله رحم کرد و هدیه داد؛ عندالامکان نباید تلمبار کرد به چند روز اول فروردین.
پی نوشت ۲: در بین روایات نوروز این روایت نیز از قطب راوندی در کتاب لب اللباب وجود دارد که به رسول اکرم ص منتسب می کنند: ابدلکم بیومین یومین. بیوم النیروز و المهرجان، الفطر و الاضحی: دو روز را برای شما جانشین دو روز کردم: عید فطر و قربان را به‌جاى عید نوروز و مهرگان قرار دادم.
در ادامه نظر علامه طهرانی رحمه الله علیه را در کتاب نوروز در اسلام و جاهلیت ملاحظه می فرمایید:
