اینکه در چه مواردی داده پیام قابل انتساب به اصل ساز است، در ماده ۱۸ قانون تجارت الکترونیکی ایران چنین آمده است:
در موارد زیر «داده پیام» منسوب به اصل ساز است:
الف- اگر توسط اصل ساز و یا به وسیله شخصی ارسال شده باشد كه از جانب اصل ساز مجاز به این كار بوده است.
ب- اگر به وسیله سیستم اطلاعاتی برنامه ریزی شده یا تصدی خودكار از جانب اصل ساز ارسال شود.
بحث دقیق درباره ماده ۱۸ را باید در کتب اصولی دنبال کرد، آنجا که سخن از تعارض اصل و ظاهر است. به طور اختصار، اصل یعنی آن چیزی که به آن تکیه می شود و از نظر شرع معتبر است و در موارد تحیر به کار می رود؛ گاهی برای اثبات به کار می رود مانند اصل لزوم قراردادها، و گاهی برای نفی، مانند اصل عدم. ظاهر آن چیزی است که از اوضاع و احوال و ظواهر امر بر می آید.اصرار بر تقدم مطلق یکی بر دیگری در نتیجه این گونه تعارضات وارد نیست. نتیجه دیدگاه ها این است که حسب موضوع محل اختلاف، تعریف اصل و ظاهر و نیز تعریف مدعی و مدعی علیه، گاهی اصل بر ظاهر و گاهی ظاهر بر اصل مقدم است، هر چند موارد تقدم اصل بر ظاهر بسیار است و بنای کلی تقدم اصل بر ظاهر است مگر اینکه دلیل شرعی و قانونی بر حجیت ظاهر وجود داشته باشد. به عنوان یک مثال سنتی، فرض کنید زن و مردی سال هاست در کنار هم زندگی می کنند. زن تقاضای مهریه می کند. زن برای اینکه بتواند کل مهریه را دریافت کند مدعی دخول می شود. مرد نیز برای اینکه نصف مهریه را بدهد مدعی عدم دخول می شود. در این مثال، اصل عدم دخول است که به نفع مرد است ولی ظاهر دلالت بر دخول می کند، چرا که در خصوص زن و مردی که سال هاست در کنار هم زندگی می کنند، ظاهر عمل افراد در زندگی زناشویی دلالت می کند که رابطه بین طرفین صورت می گیرد. کدام مقدم است؟ در نظر مشهور فقها، در این مثال اصل بر ظاهر مقدم دیده شده و قول مرد مقدم شمرده شده است، هرچند نظر مخالف نیز وجود دارد.
نکته مهم این است که اصل در ارتباطات، عدم ارسال پیام از سوی شخصی است که پیام دلالت بر ارسال از سوی وی دارد. اما ظاهر حکم به ارسال از سوی وی دارد. اگر اصل مقدم باشد، طرفی که به پیام استناد و آن را به ارسال کننده انتساب می کند باید ادعای خود را ثابت کند. در این صورت کار ارسال کننده راحت خواهد بود که موافق اصل است. اگر ظاهر مقدم باشد، ارسال کننده باید اثبات کند که از سوی وی ارسال نشده است و در این حالت کار استناد کننده راحت خواهد بود که موافق ظاهر است. در ماده ۱۸، قانونگذار، عالمانه یا غیرآن، اصل را بر ظاهر مقدم داشته است چرا که در موارد ماده ۱۸ با واژه شرطی «اگر» ضرورت اثبات ارسال را طلبیده است؛ به جای اینکه بگوید: «داده پیامی که از سوی اصل ساز دریافت می شود منتسب به وی محسوب می شود»، و به صرف ارسال و ظاهر کفایت کند، آورده است:«اگر داده پیام توسط اصل ساز ارسال شده باشد به او منتسب است»، که عبارت دوم نیازمند اثبات ارسال است یعنی اصل عدم ارسال است مگر اینکه اثبات شود از سوی اصل ساز ارسال شده است، و الا نمی توان ارسال را به اصل ساز منتسب کرد؛ به همین ترتیب در خصوص بقیه گزاره های این ماده.با این گزاره کار شخصی که به داده پیام اصل ساز استناد می کند دشوار است. شاید این رویکرد را این چنین بتوان نقد کرد که اگر قانونگذار ظاهر را مقدم می دانست، استناد کننده به پیام های الکترونیکی دریافتی در اثبات انتساب آن به ارسال کننده به مشقت نمی افتاد و خیل کثیری از ارتباطاتی که واقعا از سوی ارسال کننده ارسال می شوند، قابل استناد می شدند و نتیجه کلی به نفع دریافت کننده می بود.
پیشنهاد فوق، یعنی تقدم ظاهر بر اصل در ارتباطات الکترونیکی، در ماده ۱۹ اتخاذ شده است و در آن قانونگذار ظاهر را بر اصل مقدم داشته است:
«داده‌پیام»ی که براساس یکی از شروط زیر ارسال می‌شود مخاطب حق دارد آن را ارسال شده محسوب کرده، و مطابق چنین فرضی (ارسال شده) عمل نماید:
الف – قبلا به وسیله اصل ساز روشی معرفی و یا توافق شده باشد که معلوم کند آیا «داده پیام» همان است که اصل ساز ارسال کرده است،
ب – «داده پیام» دریافت شده توسط مخاطب از اقدامات شخصی ناشی شده که رابطه اش با اصل‌ساز، یا نمایندگان وی باعث شده تا شخص مذکور به روش مورد استفاده اصل ساز دسترسی یافته و «داده پیام» را به مثابه «داده پیام» خود بشناسد.
در رابطه با موارد (الف) و (ب) ماده ۱۹، ظاهر این است که داده پیام از سوی اصل ساز ارسال شده است. لکن، اصل ساز می تواند در صورت ادعای عدم ارسال آن از سوی خود، نماینده مجاز اش، یا سیستم اطلاعاتی خودکار اش و اثبات این ادعا، انتساب داده پیام یا سابقه الکترونیکی به خود را از بین می برد، مانند اینکه مدعی شود شخص دیگری به رمز حساب کاربری وی دسترسی غیرمجاز داشته و داده پیام یا سابقه الکترونیکی را بدون رضایت وی تولید و به دریافت کننده (مخاطب) ارسال کرده است، یا اینکه اشکال فنی غیرقابل پیش بینی در سیستم خودکار به وجود آمده، مانند اینکه سیستم هک شده، و داده پیام ها را بدون رضایت وی ارسال کرده است. در ماده ۲۰ همین مثال ها به عنوان قاعده چنین بیان شده اند:
ماده ۲۰ – ماده (۱۹) این قانون شامل مواردی نیست که پیام از اصل‌ساز صادر نشده باشد و یا به طور اشتباه صادر شده باشد.
ماده ۱۸ قاعده کلی را بیان کرده و تقدم اصل بر ظاهر را ملاک دانسته است و ماده ماده ۱۹ موارد خاص را ذکر کرده و تقدم ظاهر بر اصل را ملاک می داند، مگر اینکه در هر دو حالت دلیل دیگری مخالف قاعده اقامه شود.